Ponury car (Mikołaj I) czuł, że grunt chwieje się pod jego żelaznemi stopami, że kajdany, któremi potrząsał i groził ludom Europy, wysuwają mu się z ręki, że pod wpływem ciosów wojennych rozpada się i pęka odbudowany przez niego gmach despotyzmu, z któreg ...
Pogląd ogólny na powstanie styczniowe
Nam, wzrastającym w atmosferze, przesiąkłej strachem przed niedawnemi jeszcze represjami Berga i Murawjewa, wśród łoskotu walonych w gruzy wrażą ręką zrębów gmachu tysiącletniej kultury polskiej - mówiono o powstaniu ze zgrozą... Szeptano o tym "Sześćdzie ...
O Naczelniku Ludwiku Narbutcie
Syn dziejopisa Litwy, Teodora Narbutta i Krystyny z Sadowskich, córki kościuszkowskiego żołnierza, urodził się w pamiętnym dla nas roku 1831, a urodzeniu jego niezwykłe towarzyszyły okoliczności. Na dziedziniec przybiegła znaczna liczba żołnierzy z oddzia ...
Działania Narbutta w puszczy Nackiej
Zaraz po Wielkiejnocy Rosjanie wyruszyli znów, na poszukiwania Narbutta z następującemi siłami: 1) kapitan Timofiejew - szedł z Nowego Dworu na Sobakińce na czele dwu kompanij Pawłowskiego pułku piechoty i plutonu 42 pułku kozaków dońskich, razem około 5 ...
Działania Narbutta w puszczy Grodzieńskiej
Tymczasem Narbutt na wieść, że jakaś partja rekrutów z Królestwa Polskiego miała być prowadzona przez Szczuczyn do Grodna, wyruszył z "obozu dubickiego" śpiesznym marszem do puszczy Grodzieńskiej i koło Berszt urządził zasadzkę, oczekując tam jakiś czas p ...
Wyruszenie Ludwika Narbutta „w pole”
W czasie pobytu w obozie dubickim postanowił Narbutt wykonać zamiar, który powziął na przełomie 1862/63 r., aby jakimś czynem bohaterskim skłonić naród do ogólnego powstania, a doskonale orjentując się w nastrojach kraju, powziął zamiar urządzenia napadu ...
Stan Armji Rosyjskiej na Litwie
Zanim przejdziemy do działań wojennych partji Ludwika Narbutta, musimy na wstępie scharakteryzować i choć w streszczeniu podać stan armji rosyjskiej na Litwie w czasie powstania: Armja rosyjska w lutym 1863 r. składała się tu z dywizji lejb-gwardji gen. ...
Przygotowania do powstania styczniowego
W takich warunkach i nastrojach nadchodził dzień wybuchu, uznany przez Centralny Komitet Narodowy, jako Tymczasowy Rząd Narodowy, za odpowiedni do podjęcia walki. W końcu stycznia 1863 r. ukazała się specjalna odezwa, wzywająca Litwę do powstania. Oto jej ...
Okres manifestacyj narodowych
W takim stanie pół swobody, pod wpływem emigracji, a za przykładem Królestwa Polskiego, wśród młodzieży na Litwie począł się budzić silny ruch narodowy, rozpoczęto tworzyć tajne stowarzyszenia, kółka patrjotyczne, zbierać składki na cele narodowe, śpiewać ...
Stan kraju po upadku powstania listopadowego
Po upadku powstania listopadowego na jesieni 1831 roku niemal wszyscy wybitniejsi obywatele, biorący w niem udział, byli zmuszeni opuścić kraj i ruszyli na tułaczkę emigracyjną. Emigranci nasi, przebywając w państwach wolnych i demokratycznych, przeważni ...
Marsz Pamięci Szlakiem Narbutta
Co łączy płk Ludwika Narbutta z Monte Cassino a tym bardziej ze Szczecinem? Imię naszego bohatera przyjął polski 76 Lidzki Pułk Piechoty stacjonujący w latach 1919 - 1939 w Grodnie. Żołnierze tego pułku walczyli m.in. w 13 Wileńskim Batalionie Strzelców ...
Z pieśnią nadziei i wytrwania na ustach
Naród, którego duch nie ma heroizmu jako składnika dominującego — jest narodem bez przyszłości. Bez czynnika heroizmu najbystrzejszy intelekt zmarnuje się w jałowej kalkulacji, największa siła woli zwyrodnieje w egoizmie, najbogatsza kultura stanie się pa ...