Niezmiernie cieszę się, że mogę pokazać twarz Ludwika Narbutta w nowej, pięknej odsłonie. Ten fenomenalny rysunek, który widnieje na okładce książki, wykonał artysta plastyk Wojciech Ochrymiuk. Szkic powstał na podstawie tableau pamiątkowego z napisem: „Za wiarę i ojczyznę, 1863, polegli” Szuberta Awita (1837–1919).
Nie ma najmniejszych wątpliwości, że na zdjęciu, które przypisywane było przez wiele dziesięcioleci Ludwikowi Narbuttowi jest sam generał George McClellan (1826–1885), głównodowodzący federalnej Armii Potomacu w latach 1861–1862. Jedną z zasadniczych cech gen. McClellana, nazwanego dla jego megalomanii „Małym Napoleonem”, była jego skłonność do fotografowania się przy każdej możliwej okazji. Być może ktoś widział podobieństwo tych dwóch dowódców i omyłkowo wykorzystał wizerunek żołnierza amerykańskiej armii przypisując fotografię Ludwikowi Narbuttowi.
Do dnia 5 maja 2021 r. funkcjonował omyłkowy wizerunek Ludwika Narbutta. Skąd ta pomyłka? Tej tajemnicy jeszcze nie rozwikłałem.
Żołnierze 76 Lidzkiego Pułku Piechoty im. Ludwika Narbutta wydali książkę o Ludwiku Narbutcie w 1935 roku. Publikacja ta nie doczekała się jednak korekty i oczekiwanego wznowienia. Mam nadzieję, że książka „Ludwik Narbutt 1832–1863” będzie godną kontynuacją pracy por. Władysława Karbowskiego z 76 pp, autora książki „Ludwik Narbutt. Życiorys Wodza w powstaniu styczniowem na Litwie”.
9-miesięczna praca nad wydaniem tego opracowania jest hołdem oraz wyrazem pamięci i szacunku złożonym Ludwikowi Narbuttowi.
Książkę dedykuję moim Rodzicom, ale przede wszystkim Ludwikowi Narbuttowi, „bo Narbutt padł w bitwie żołnierską śmiercią, a w życiu swem należał do ludzi których opatrzność od kolebki do ofiar przeznacza; przychodzą oni na świat namaszczeni stygmatem męczeństwa i przez cały swój żywot ofiarny aż do chwili ostatniej dźwigają swój krzyż z czołem promiennem wiarą, ze spokojem spełnionej powinności, z pieśnią nadziei i wytrwania na ustach”. Czekał na nią od 1935 roku.
Książka już niebawem zostanie wydana powtórnie z ilustracjami oraz pewnie z ewentualnymi poprawkami. Nie jest przewidziana sprzedaż.
Wybór i opracowanie: Łukasz Szełemej
Redakcja i korekta: Łukasz Szełemej
Skład, łamanie i koncepcja graficzna: Łukasz Szełemej
Finansowanie ze środków własnych: Łukasz Szełemej
Nakład: 40 sztuk
Premiera: 7.10.2021 r.
Okładka: Twarda
Strony: 208
Format: 209×214
Papier: Offset 80g/Munken Print Cream 90g 1.5
Słowo wstępne
Kim jest Ludwik Narbutt? To postać wyjątkowa, i nie jest to stwierdzenie banalne… Ludwik Narbutt, bohater m.in. Ziemi Wileńskiej, nietuzinkowy umysł dowodzenia, waleczny, błyskotliwy, dbający o swoich ludzi, Dowódca, Naczelnik, dobry Człowiek. Książka ta jest owocem projektu pn. „Szlakiem Narbutta”, który okazał się wielkim sukcesem. Książka ta zawiera teksty w oryginalnej pisowni z drobnymi korektami. Mam nadzieję, że błędów będzie niewiele.
Minęły dziesiątki lat a zapomniany bohater powstania styczniowego „leży pod mchem” kamieni w Dubiczach. Na szczęście Jego bohaterstwo żywe jest dziś w pamięci Polaków mieszkających w okolicy Ejszyszek na terenie Litwy. To wspaniały przykład dla nas jak ważne jest dziedzictwo, pamięć i przekazywanie z „ojca na syna” tradycji, wartości i męstwa. Godność i honor. Tym się kierował. Od 2014 roku mam przyjemność odwiedzania Kresów. Za każdym razem jest to wyjątkowy czas. Dotknąć tam można chwile przedwojennego klimatu, które zatrzymały się jakby w okamgnieniu. Czas zaklęty w sekundzie poświęcenia każdego z żołnierzy listopadowych, styczniowych, wrześniowych czy żołnierzy Armii Krajowej walczących o każdą cząstkę wileńskiej czy nowogródzkiej ziemi.
Naszym dziedzictwem jest pielęgnowanie pamięci, piękna poświęcenia, waleczności i fenomenalnej odwagi młodych ludzi, żołnierzy, którzy poświęcili swoje życie dla Ojczyzny. Są oni dla nas wzorem do naśladowania.
Łukasz Szełemej
Spis treści
007… Słowo wstępne
008… Rozdział 1. Stan kraju po upadku powstania listopadowego
012… Rozdział 2. Królestwo przed wybuchem powstania
018… Rozdział 3. Stan Armji Rosyjskiej na Litwie
020… Rozdział 4. Okres manifestacyj narodowych
026… Rozdział 5. Przygotowania do powstania styczniowego
032… Rozdział 6. Pogląd ogólny na powstanie styczniowe
040… Rozdział 7. Powstańcze władze cywilne w powiecie lidzkim
036… Rozdział 8. Z powodu książki o Ludwiku Narbucie
046… Rozdział 9. Rodzina Teodora Mateusza Narbutta
056… Rozdział 10. Młodość Ludwika Oseta Narbutta
062… Rozdział 11. Dziatwa Ludwika Narbutta w Szawrach
068… Rozdział 12. Dubicze legendarnego Ludwika Narbutta
072… Rozdział 13. Pierwszy udział w ruchu patrjotycznym
076… Rozdział 14. W carskim mundurze na Kaukazie
082… Rozdział 15. Służba w Armji Rosyjskiej i powrót
086… Rozdział 16. Stan służby carskiej Ludwika Narbutta
090… Rozdział 17. Wybuch powstania w powiecie lidzkim
094… Rozdział 18. O Naczelniku Ludwiku Narbutcie
098… Rozdział 19. Organizacja partji Ludwika Narbutta
106… Rozdział 20. Wyruszenie Ludwika Narbutta „w pole”
112… Rozdział 21. Partia Narbutta liczyła do 300 ludzi
120… Rozdział 22. Działania Narbutta w Puszczy Grodzieńskiej
126… Rozdział 23. Działania Narbutta w Puszczy Nackiej
132… Rozdział 24. Herbata Narbutta z Kozakami
138… Rozdział 25. Na wzór ojca swego kochanym
144… Rozdział 26. Narbutt jako wódz był energiczny
148… Rozdział 27. Ostatni list Ludwika Narbutta do żony
150… Rozdział 28. Saładuszka – zdrajca Ludwika Narbutta
156… Rozdział 29. Śmierć Narbutta pod Dubiczami
164… Rozdział 30. Likwidacja powstania lidzkiego
168… Rozdział 31. Dalsze losy rodziny Narbuttów
172… Rozdział 32. Prześladowanie za odwiedzanie grobu Narbutta
178… Rozdział 33. Naczelnik Ludwik Narbutt w poezji
190… Rozdział 34. Wileńskie bitwy i potyczki w latach 1863–1864
206… Zakończenie. Prawdziwe oblicze Ludwika Narbutta